Đồng rial Iran tiếp tục trượt giá, đạt mức thấp kỷ lục mới

Đồng rial của Iran đã tiếp tục giảm giá vào thứ Hai, đạt mức thấp kỷ lục mới là hơn 1,3 triệu rial đổi một USD. Sự sụp đổ của đồng tiền này diễn ra chưa đầy hai tuần sau khi lần đầu tiên vượt qua mốc 1,2 triệu rial/1 USD, trong bối cảnh áp lực trừng phạt và căng thẳng khu vực gia tăng.

Các nhà giao dịch tiền tệ tại Tehran đã niêm yết tỷ giá đô la ở mức trên 1,3 triệu rial, cho thấy tốc độ giảm giá nhanh chóng kể từ ngày 3/12, khi đồng rial chạm mức thấp lịch sử. Việc mất giá nhanh chóng đang làm trầm trọng thêm tình hình lạm phát, đẩy giá thực phẩm và các nhu yếu phẩm hàng ngày lên cao, gây áp lực lên ngân sách hộ gia đình.

Sự thay đổi gần đây trong giá xăng cũng đang làm tăng thêm áp lực này. Theo hệ thống sửa đổi, người lái xe vẫn tiếp tục nhận 60 lít xăng mỗi tháng với giá trợ cấp 15.000 rial/lít và 100 lít với giá 30.000 rial, nhưng bất kỳ lần mua thêm nào giờ đây sẽ có giá cao hơn gấp ba lần so với giá trợ cấp ban đầu.

Mặc dù giá xăng ở Iran vẫn thuộc hàng rẻ nhất thế giới, các nhà kinh tế cảnh báo rằng sự thay đổi này có thể làm gia tăng lạm phát vào thời điểm đồng rial đang suy yếu nhanh chóng. Sự sụt giảm của đồng rial diễn ra trong bối cảnh các nỗ lực khôi phục đàm phán giữa Washington và Tehran về chương trình hạt nhân của Iran dường như đang bế tắc.

Người dân Iran cũng lo ngại về khả năng xảy ra một cuộc đối đầu rộng hơn, điều này làm gia tăng lo lắng trên thị trường. Kinh tế Iran đã bị tàn phá trong nhiều năm bởi các lệnh trừng phạt quốc tế, và vào thời điểm thỏa thuận năm 2015 được thực hiện, tỷ giá hối đoái giữa đồng rial và USD vào khoảng 32.000 rial.

Iran là một trong những nền kinh tế lớn nhất Trung Đông xét theo quy mô và tài nguyên, nhưng đang bị kìm hãm nặng nề bởi các lệnh trừng phạt quốc tế kéo dài. Theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), GDP danh nghĩa của Iran năm 2024 ước đạt khoảng 404 tỷ USD, đưa nước này vào nhóm nền kinh tế quy mô trung bình – lớn trên thế giới.

Tuy nhiên, thu nhập bình quân đầu người chỉ ở mức khoảng 4.700 USD, cho thấy sự suy giảm sức mua và hiệu quả kinh tế sau nhiều năm bị cô lập tài chính. Nền kinh tế Iran vẫn phụ thuộc lớn vào dầu mỏ và khí đốt, với trữ lượng dầu đã được chứng minh đứng thứ tư thế giới.

Bất chấp các lệnh trừng phạt của Mỹ, Iran vẫn duy trì xuất khẩu dầu thông qua các kênh gián tiếp, giúp nguồn thu ngân sách không sụp đổ hoàn toàn. Ngân hàng Thế giới dự báo tăng trưởng GDP Iran năm 2024 đạt khoảng 5%, chủ yếu nhờ sản lượng dầu tăng và chi tiêu công cao.

Tuy nhiên, Iran đang phải đối mặt với lạm phát kéo dài trên 30%, đồng rial mất giá mạnh và tỷ lệ thất nghiệp cao trong giới trẻ. Các chuyên gia cảnh báo rằng nếu không có cải cách cơ cấu và nới lỏng trừng phạt, nền kinh tế Iran sẽ tiếp tục tăng trưởng nhưng thiếu bền vững, với rủi ro xã hội và tài khóa ngày càng lớn.